تاریخچه
پیش از انقلاب
دهه ۱۳۴۰
| بازیکنان آغازگر نخستین بازی رسمی باشگاه پرسپولیس (پس از پیوستن شاهینی‌ها) برابر تاج در روز ۱۶ فروردین۱۳۴۷ در ورزشگاه امجدیه.[۱۹] مربی پرسپولیس پرویز دهداری بود.[۲۰] |
باشگاه ورزشی پرسپولیس متعلق به «شرکت سی. آر. سی» در دی ماه سال ۱۳۴۲ به دست علی عبدُه در اوین و جاده قدیم شمیرانات بنیانگذاری شد. باشگاه اصلاً دربولینگ و چند ورزش دیگر فعال بود (بولینگ عبده) و یک تیم فوتبال در دسته دوم تهران داشت.[۲۲][۱۲][۲۳][۲۴] در آن سو، و در تاریخ ۱۸ تیر ۱۳۴۶؛ باشگاه شاهین که در دهه ۱۳۴۰ بازیکنان زیادی در تیم ملی ایران داشت و در میان مردم محبوب بود، به دستورسازمان ورزش و تفریحات ایران رسماً منحل شد.[۲۵][۲۶] با رایزنی‌های عبده با پرویز دهداری (مربی شاهین) و مسعود برومند (سرپرست شاهین)، بیشتر بازیکنان باشگاه شاهین به پرسپولیس پیوستند و باعث شهرت و محبوبیت آن شدند.[۱۲][۲۳][۲۶][۲۷]دهداری مربی و برومند سرپرست پرسپولیس شدند و باشگاه توانست در مسابقات رده‌بندی دسته‌های کشور در گروه خود اول شود و به بالاترین دسته لیگ فوتبال ایران راه یابد.[۱۲] آنها در مسابقات قهرمانی آسیا (مسابقاتی که میان تیمهای ایرانی برای شرکت در جام باشگاه‌های آسیا برگزار شد) نیز قهرمان شدند و به عنوان نخستین نماینده ایران به جام باشگاه‌های آسیا رفتند.[۱۲][۲۸][۲۹]
در سال ۱۳۴۸، محمود خیامی، مدیر کارخانه ایران ناسیونال که از هواداران شاهین بود تصمیم گرفت برای تبلیغ خودروی تازه‌تولید پیکاناز بازیکنان پرسپولیس استفاده کند[۱۲] و پس از امضای پروتکل همکاری با عبده[۲۷] بازیکنان پرسپولیس به شکل دسته‌جمعی بهباشگاه پیکان کوچیدند[۲۳] و با این تیم موفق به کسب مقام قهرمانی در جام جام باشگاه‌های تهران ۱۳۴۸ شدند، در حالی که پرسپولیس در جایگاه یازدهم قرار گرفت.[۳۰] یک سال بعد بازیکنان به پرسپولیس بازگشتند و تحت رهبری حسین فکری،[۲۷] پس از تاجدر جای دوم جام باشگاه‌های تهران ۱۳۴۹ قرار گرفتند.[۳۱] در همین سال دست پرسپولیس از جام منطقه‌ای هم کوتاه ماند.[۳۲]
دهه ۱۳۵۰ تا انقلاب
در سال ۱۳۵۰، پرسپولیس تحت مربیگری آلن راجرز[۲۷] در دومین دوره جام منطقه‌ای به قهرمانی رسید.[۳۳] یک سال بعد، عبده اعلام کرد باشگاه پرسپولیس حرفه‌ای است[۲۷][۲۳] و بازیکنانش فقط در بازی‌های حرفه‌ای شرکت خواهند کرد. بنابراین بازیکنان به دو دسته تقسیم شدند و عده‌ای در تیم حرفه‌ای و عده‌ای در تیم آماتور عضویت یافتند.[۳۴] در آن سال مسابقات فوتبال کشوری در ایران برگزار نگردید، و پرسپولیس که در جام باشگاه‌های تهران ۱۳۵۱ با تیم آماتورهایش شرکت کرده‌بود، در میان ۱۶ تیم در جای یازدهم قرار گرفت.[۳۵] در آن دوره پرسپولیس در ورزشگاه اختصاصی خود موسوم به ورزشگاه آپادانا[۳۶] تمرین می‌کرد و عبده برای فعال نگه‌داشتن تیم اصلی، باشگاه‌های صاحب‌نامی همچون سائوپائولو و چلسی را برای بازی دوستانه به تهران آورد.[۳۴] اما در سال ۱۳۵۲ به دلیل عدم وجود زیرساختهای فوتبال حرفه‌ای در ایران[۱۲] و اعتراض خسروانی به آتابای، رئیس وقت فدراسیون فوتبال ایران[۳۴] عبده پس از فروش ورزشگاه باشگاه فعالیت حرفه‌ای پرسپولیس را منحل کرد.[۲۷][۲۳][۳۶]
پرسپولیس در این سال‌ها، کمکم از مکتب شاهین فاصله گرفت.[۱۲]
جام تخت جمشید در سال ۱۳۵۲ بازگشایی شد. در ۵ دوره‌ای که از این جام برگزار شد، پرسپولیس همواره از بهترین تیم‌ها بود و به ۲ قهرمانی (۱۳۵۲ و ۱۳۵۴) و ۳ نایب‌قهرمانی (۱۳۵۳، ۱۳۵۵ و ۱۳۵۶) رسید.[۱۲][۳۷][۲۷] جام تخت جمشید ۱۳۵۷ نیز در حال انجام بود که با روی‌دادن انقلاب نیمه‌کاره ماند. پرسپولیس در این جام با یک امتیاز کمتر از شهباز دوم بود.[۳۸]
پرسپولیس تا پایان جام تخت جمشید پرافتخارترین باشگاه فوتبال ایران بود.[۱۲]
پس از انقلاب
انقلاب و دهه ۱۳۶۰
پس از انقلاب، باشگاه تحت تاثیر آن قرار گرفت و لیگ کشوری فوتبال ایران منحل شد.[۲۱] بسیاری از بازیکنان تیم عوض شدند،[۱۲][۳۹] اما توانستند در جام شهید اسپندی (۱۳۵۸) قهرمان شوند.[۲۷] با آغاز جنگ ایران و عراق و دهه ۱۳۶۰، لیگ فوتبال سراسری ایران همچنان تعطیل بود (تا سال ۱۳۶۸ که جام قدس برگزار گردید) و پرسپولیس تنها در جام باشگاه‌های تهران شرکت می‌کرد.[۲۳] این باشگاه در ۱۰ دوره برگزاری این جام در دهه ۶۰، به ۷ قهرمانی و ۲ نایب‌قهرمانی دست یافت.[۲۷][۴۰] در سال ۱۳۶۶، پرسپولیس در کنار قهرمانی در جام حذفی تهران و جام باشگاه‌های تهران، موفق به کسب اولین قهرمانی خود در جام حذفی ایران هم شد تا در یک سال ۳ جام بگیرد.[۲۷]
دهه ۱۳۷۰
دهه ۱۳۷۰، برای باشگاه موفقیت‌آمیز بود و با یک قهرمانی در جام برندگان جام آسیا[۴۱] آغاز شد. پرسپولیس در ۱۰ دوره جام آزادگانشرکت کرد و به ۴ قهرمانی و ۳ نایب‌قهرمانی دست‌یافت.[۲۷][۴۲] این باشگاه در این سال‌ها از پایه‌های اصلی تیم ملی فوتبال ایرانبود،[۴۳] تا جایی که در جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه ۹ نفر از ۲۲ بازیکن ایران در آن زمان عضو این تیم بودند.[۴۴] پرسپولیس در این دهه به ۲ قهرمانی جام حذفی و ۳ بار سومی جام باشگاه‌های آسیا نیز دست یافت.[۲۷][۲۸]
دهه ۱۳۸۰
با آغاز دهه ۱۳۸۰، لیگ برتر فوتبال ایران راه‌اندازی شد و پرسپولیس در نخستین دوره آن قهرمان شد.[۴۵][۴۶] فصل بعد، پرسپولیس از نخستین دوره لیگ قهرمانان آسیا حذف شد[۴۷] و در لیگ نتایج خوبی نگرفت. این سال‌ها آغاز دورانی بود که سالنامه رسمی باشگاه آن را «دوران جدال با بحران» نامیده‌است، تا جایی که پرسپولیس حتی مقام ۹ام لیگ را هم تجربه کرد.[۲۷] دو فصل بعد، پرسپولیس پس از ۶ سال دوری از جام در جام خلیج فارس ۸۷-۱۳۸۶ به قهرمانی رسید[۴۸] و این دهه را با دو قهرمانی متوالی در جام حذفی (۸۹-۱۳۸۸ و۹۰-۱۳۸۹) به پایان برد.[۴۹]
نام، نماد و رنگ
پرسپولیس یک واژهٔ یونانی به معنای شهر پارسی است که از دو واژهٔ «پرسه» (به یونانی: Πέρσης) به معنای پارسی و «پولیس» (به یونانی: Πόλις) به معنای شهر تشکیل شده‌است. یونانیان باستان به پارسه یا تخت جمشید، پایتخت دودمان هخامنشیان، پرسپولیس می‌گفتند.[۵۰]
در سال ۱۳۶۰، سازمان تربیت بدنی نام بولینگ عبده را به مجموعه ورزشی شهید چمران تغییر داد و قرار شد پرسپولیس از سال ۱۳۶۱، با نام دیگری فعالیت کند.[۵۱] بازیکنان در اعتراض به این تصمیم، در بازی با هما در جام باشگاه‌های تهران حاضر نشدند و قهرمانی این مسابقات را از دست دادند.[۳۹][۵۱] در دی ۱۳۶۵، پرسپولیس تحت پوشش بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی قرار گرفت. بنیاد مستضعفان تصمیم گرفت نام تیم را به «آزادی» تغییر دهد. بازیکنان با این تغییر نام موافق نبودند.[۵۱] در ۲۷ بهمن ۱۳۶۵، نام باشگاه رسماً به «پیروزی» تغییر یافت. اداره کل تربیت بدنی استان تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «این تغییر نام به پیشنهاد بازیکنان صورت گرفته‌است.»[۵۲] با این وجود، رسانه‌ها و مردم ایران بیشتر نام پرسپولیس را به کار می‌بردند.[۵۱]
مدت‌ها بر سر قانونی بودن استفاده از نام پرسپولیس یا پیروزی بحث‌هایی بر سر زبان‌ها بود تا اینکه سرانجام در ۲۲ فروردین ۱۳۹۱، محمد رویانیان، مدیرعامل وقت باشگاه پرسپولیس، از رأی قطعی دادگاه برای بازگشت برند پرسپولیس خبر داد. از این رو برای همیشه نام پیروزی از داخل پرانتز جلوی نام پرسپولیس برداشته شد.[۵۳]
در آگهی ثبت نمادی که شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس در سال ۱۳۷۰ به ثبت رسانده، این توضیح آمده‌است: «کلمه پرسپولیس و علامت فانتزی. تصویر جامی که از دو طرف با دو سر اسب هخامنشی تلاقی دارد.»[۵۴]
رنگ قرمز یکی از مهمترین نمادهای باشگاه فوتبال پرسپولیس به شمار می‌آید. به جز فصل ۸۶-۱۳۸۵ و چند بازی لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۰۹ که بازیکنان پرسپولیس لباس‌های راه‌راه سفید و قرمز پوشیدند،[۵۵][۵۶] از آغاز همواره رنگ اصلی پیراهن پرسپولیسقرمز بوده‌است. از این رو آنان را «ارتش سرخ»[۱] و «سرخپوشان»[۲] می‌نامند. پیراهن دوم باشگاه نیز به طور سنتی سفید بوده‌است. از فصل ۹۰-۱۳۸۹ پیراهن دوم باشگاه به رنگ مشکی تغییر کرد که در پی آن در فصل ۹۱-۱۳۹۰ نیز این رنگ به عنوان رنگ دوم پیراهن باشگاه برگزیده شد.[۵۷] در یک نظرسنجی که پیش از لیگ دهم از سوی پایگاه خبری باشگاه پرسپولیس انجام شد، ۴۲ درصد از هواداران، رنگ مشکی و ۱۷ درصد رنگ سفید را برای رنگ پیراهن دوم باشگاه برتری داده‌اند.[۵۸]
پرسپولیس در فرهنگ عامه و رسانه‌ها
پرسپولیس به عنوان یک باشگاه فوتبال، کاملاً در میان مردم ایران شناخته‌شده‌است.[۲۲] عادل فردوسی‌پور در مجله ورلدساکر در این باره می‌نویسد: «نخستین پرسشی که هواداران فوتبال در ایران از یکدیگر می‌پرسند این است که قرمز هستی یا آبی؟»[۷] رسانه‌های ایران به شدت اخبار این باشگاه را پوشش می‌دهند و «حاشیه»های زیادی پیرامون افراد حاضر در باشگاه‌است.[۵۹] افکار عمومی ایران امروز نیز همانند دیگر جوامع،[۵۹][۶۰] تحت تاثیر این رسانه‌های ورزشی قرار دارند.[۶۱][۶۲] در چند سال اخیر بیش از ۵۰ وبگاه در فضایاینترنت با نام پرسپولیس وجودداشته‌است. برخی از این وبگاهای هواداری و خبری، خود را «سایت کانون هواداران پرسپولیس» و یا «سایتی رسمی» معرفی می‌کنند. دستهای از این وبگاه‌ها که خط مشی حمایتی یا مخالفتی با گروه یا اشخاص خاصی دارند، منتسب به لیدرها و افراد نزدیک به اشخاص مرتبط با باشگاه دانسته میشوند.[۶۳]
در پی پوشش گسترده اخبار باشگاه و شعارهای خاص روی سکوهای ورزشگاه،[۶۴] در سال‌های اخیر امنیت شغلی مدیران عامل و مربیان این باشگاه همواره در خطر قرار داشته‌است.[۵۹] جان دیوردن، نویسنده وبگاه گل در گزارشی با نام «تردید آسیا: آیا مربیگری پرسپولیس بزرگترین و دشوارترین کار در فوتبال آسیا است؟»، جو رسانه‌ها را «جانوری ترسناک» و مربیگری این تیم را «شغلی پرفشار» توصیف می‌کند.[۵۹]
در فصل ۸۷-۱۳۸۶ که به قهرمانی پرسپولیس در جام خلیج فارس منتهی شد، فیلم مستندی با نام مردان پرسپولیس درباره این باشگاه ساخته‌شد. قرار بود قسمت دوم این فیلم در سال بعد ساخته شود که با مخالفت داریوش مصطفوی، مدیرعامل آن زمان پرسپولیس این فیلم ساخته‌نشد.[۶۵] سانسور و کیفیت پائین ساخت این فیلم با انتقادهایی همراه بود.[۶۶]
همچنین در دهه‌های ۱۳۴۰، (عزیز اصلی) ۱۳۵۰ (محراب شاهرخی) و ۱۳۷۰ (احمدرضا عابدزاده، علی پروین، حمید استیلی و افشین پیروانی) نیز شماری از بازیکنان این باشگاه در فیلم‌های سینمای ایران به بازیگری پرداختند.[۶۷]
در سال ۱۳۸۸، پرسپولیس به عنوان نخستین باشگاه ایرانی ساخت سرود رسمی‌اش را با همکاری داریوش خواجه‌نوری، خواننده و گیتاریست ایرانی آغاز کرد.[۶۸] این ترانه «آهنگ سرخ» نام دارد و بازیکنان سابق باشگاه آن را خواندهاند.[۶۹] پیش از این نیز خوانندگانی مانند فرزین برای پرسپولیس خوانده‌بودند.[۶۸] قاسم افشار نیز در دهه ۷۰ آلبومی با نام «قرمزته» منتشر کرده‌بود.[۷۰]
پرسپولیس و سیاست
در دوران پهلوی
پیشزمینهها (پیش از ۱۳۴۷)
پیش از شکلگیری پرسپولیس، خاستگاه آن یعنی شاهین درگیر جریانات سیاسی شده‌بود و سیاست میراث پرسپولیس از شاهین بود.[۲۶] مردم کوچه و خیابان، شاهین را مرکز جریان ضدشاهنشاهی می‌دانستند[۲۶] و اکثر هواداران شاهین از مخالفان بودند.[۷۱] جریانات سیاسی و نفوذ پرویز خسروانی باعث انحلال شاهین شد.[۲۶][۲۱]
رابطه پرسپولیس و دربار (۱۳۵۷-۱۳۴۷)
پس از انحلال شاهین، هوادارانش به جهت حضور بازیکنان شاهین در پرسپولیس، از سال ۱۳۴۷ به این تیم گرویدند و تا سال ۱۳۵۷، سکوهای پرسپولیس، کمابیش جایگاه مخالفان شاه محسوب میشد.[۲۶] تاج که نماد حکومت شاهنشاهی محسوب میشد[۲۶] نیز در تقابل و رقابت با این پرسپولیس قرار گرفت.[۲۱]
به جز علی عبده، ارتشبد محمد خاتم( فرمانده نیروی هوایی شاهنشاهی ایران ) و فاطمه پهلوی، عضوی از خانواده سلطنتی ایران نیز به پرسپولیس نزدیک بودند و کماکان رابطه خوبی با پرویز خسروانی نداشتند.[۲۶] بنابراین پرسپولیس جایگاه مناسبی برای مخالفان بود چرا که مانند شاهین «ظاهر مخالف» نداشت.[۲۶] عبده نزد خانواده شاه محبوبیت داشت، چنانچه افتتاح طبقه دوم بولینگ عبده توسط محمدرضا و فرح پهلوی انجام شد؛ اما پس از سال ۱۳۵۴ و درگذشت خاتم، روابط عبده با فاطمه پهلوی و دربار رو به تیرگی گرایید.[۲۶]
در دوران جمهوری اسلامی
اوایل انقلاب و دهه ۶۰ (۱۳۷۰-۱۳۵۷)
پس از انقلاب، پرسپولیس به مانند تاج، در دست انقلابیون قرار گرفت، ملی شد و تغییر نام داد؛[۲۱] و سپس تحت نظر بنیاد مستضعفان قرار گرفت.[۲۶] به نوشته هوشنگ شهابی در دانشنامه ایرانیکا، حکومت جدید پس از انقلاب دل خوشی از فوتبال نداشت و مخالفان شاه معتقد بودند که او برای دور نگه‌داشتن جوانان از سیاست، تب فوتبال را در جامعه رواج میدادهاست.[۲۱] در دهه ۶۰ تقابل فوتبال و سیاست بارها منجر به تحریک تماشاگران و سکوهای پرسپولیس شد[۲۶][۲۱] و این مهر تائیدی بود بر دیدگاه حکومت که تب فوتبال بر ضد انقلاب است.[۲۱] در این دهه محمد دادکان و محمدحسن انصاری‌فرد از جمله بازیکنان پرسپولیس بودند که در دوران بازیگری خود وارد جریانات سیاسی شدند.[۲۶]
دهه ۷۰ و آغاز ورود سیاسیون (۱۳۸۰-۱۳۷۰)
به طور کلی (و به شکل خاص در باشگاه استقلال) اولین جرقه ورود سیاسیون و سیاست به فوتبال در سال ۱۳۶۹ زدهشد.[۲۶] سیاست در قبال فوتبال آرام‌تر شد و پوشش تلویزیونی مسابقات افزایش یافت.[۲۱] پرسپولیس و استقلال در این دهه درگیر جناحبندیهای سیاسی شدند اما تا پیش از دوم خرداد جناحبندیهای آنان تقریباً نامشخص بود.[۲۶]
در سال ۱۳۷۲ به اصرار حسن غفوری‌فرد، پرسپولیس زیر نظر فردی از کابینه هاشمی رفسنجانی (حسین محلوجی) قرار گرفت.[۲۶]
در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۷۶ علی‌رغم انتظارات، امیر عابدینی، مدیرعامل وقت پرسپولیس و جمعی از بازیکنان در اقدامی از علی‌اکبر ناطق‌نوری حمایت کردند و در آن سو علی فتحاللهزاده، مدیرعامل وقت استقلال به همراه بازیکنان و مربیان در نامه‌ای سرگشاده به حمایت از محمد خاتمی پرداختند. این آخرین باری بود که دو باشگاه بدین شکل علنی و صریح موضعگیری سیاسی کردند.[۲۶]
دو سال بعد، در ۲۰ تیر ۱۳۷۸ یعنی دو روز پس از واقعه کوی دانشگاه، در حالی که جامعه هنوز دچار التهاب بود و «با وجود شایعات و مشکلات، در فضایی نهچندان دلچسب و گرم»،[۷۲] بازی سنتی پرسپولیس–استقلال در فینال جام حذفی با آرامش برگزار شد و علی‌رغم تلاش‌های انجامشده برای تحریک تماشاگران، هیچ شعار سیاسی شنیده نشد.[۲۶]
دهه ۸۰ (۱۳۹۰-۱۳۸۰)
پس از آن که در سال ۱۳۸۰، رای دادگاه به تعلق پرسپولیس به دولت صادر شد، محسن مهرعلیزاده، رئیس وقت تربیت بدنی تلاش کرد که در ترکیب هیئت مدیره پرسپولیس از افراد متمایل به اصلاح‌طلبی استفاده نماید.[۲۶] پس از آغاز دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد و برگزاری انتخابات شورای اسلامی شهر تهران، یاران احمدی‌نژاد توافق کردند تا پرسپولیس زیر نظر شهرداری تهران به کار خود ادامه دهد.در این چند سال اخیر باشگاه پرسپولیس بین همچون توپی بین این مدیر آن مدیر پاس میشد تا اینکه در زمستان90 به محمد رویانیان سپرده شد.که هیچ گونه سابقه ورزشی و تیم داری تا از قبل از آن نداشته و به عقیده بساری با استفاده از لابی دولتی و قدرت به این سمت رسیده و از روی به کار آمدن حواشی متعدیا را برای باشگاه به ارمغان آورده[۲۶]
ورزشگاه و زمین تمرین
ورزشگاه خانگی
پیش از انقلاب
پرسپولیس پیش از ساخته شدن ورزشگاه آزادی، بازی‌های خود را در ورزشگاه امجدیه برگزار می‌کرد و در آغاز بنیادگذاری ورزشگاهی مجهز به استخر، زمین ژیمناستیک و بولینگ در مجموعه بولینگ عبده در اختیار داشت. این مجموعه در امرداد سال ۱۳۵۷ دچار آتش‌سوزی شد.[۳۹]
عبده در شهرک اکباتان زمینی را خریداری کرد و در آن یک ورزشگاه فوتبال با نام «آپادانا» بر پا کرد. پرسپولیس به دلیل کمبود امکانات برای هوادارانش و همکاری نکردن دیگر باشگاه‌ها، تنها یک بازی در ورزشگاه آپادانا انجام داد و پس از آن، از آپادانا به عنوان زمین تمرین بهره گرفت. همچنین به دلیل نبود پشتیبانی دیگر باشگاه‌های فوتبال ایران از حرفه‌ای شدن باشگاه پرسپولیس، عبده در سال ۱۳۵۲ ورزشگاه آپادانا را به ارزش ۲۰۰٬۰۰۰ تومان به باشگاه راه‌آهن فروخت. ورزشگاه آپادانا امروز ورزشگاه راه‌آهن نامیده می‌شود و در همسایگی ورزشگاه شهید دستگردی جای دارد. پس ازانقلاب، در سال ۱۳۵۹ بنیاد مستضعفان و جانبازان دارایی‌های این باشگاه را به سود خود مصادره کرد.[۳۶] [۳۹]
پس از انقلاب
- باشگاه پرسپولیس ورزشگاه اختصاصی ندارد و برای بازی‌های خانگی خود ورزشگاه آزادی تهران را اجاره می‌کند تیم ملی فوتبال ایران و استقلال تهران نیز در این ورزشگاه به میدان می‌روند.در پی بازسازی چمن ورزشگاه آزادی در فصل ۸۲-۸۱، پرسپولیس بازی‌های خانگی خود را در ورزشگاه تختی برگزار کرد
در روزهای پایانی سال ۱۳۸۴، وبگاه رسمی باشگاه خبرهایی دربارهٔ این که پرسپولیس «ورزشگاه شهر قدس» را خریده‌است، منتشر کرد؛اما این ماجرا به علت مشکلات مالی و حقوقی باشگاه پایان یافت و به ثمر نرسید
زمین تمرین
پیش از انقلاب، زمین‌های تمرین پرسپولیس ورزشگاه آپادانا[۳۶] و بولینگ عبده[۳۹] بود. وقتی بولینگ عبده مصادره شد پرسپولیس در تپه‌های داوودیه تمرین می‌کرد.[۳۹]
در سالیان اخیر، تمرینات تیم اصلی بیشتر در ورزشگاه کارگران انجام میشد.[۷۳] در شهریور ۱۳۸۷، پس از انتقال باشگاه راه‌آهن بهشهرری، پرسپولیس ورزشگاه راه‌آهن را به ارزش ۱۵۰ میلیون تومان برای یک سال اجاره کرد و پس از ۳۵ سال به ورزشگاه خانگی دیرین خود در شهرک اکباتان بازگشت.[۷۴][۷۵] هم‌اکنون تیم اصلی پرسپولیس در ورزشگاه شهید درفشی‌فر تمرین می‌کند.[۷۶] تیمهای پایه نیز در ورزشگاه امام رضا تمرین و بازی می‌کنند.[۲۷][۷۷] در تیر ماه ۱۳۹۲ آکادمی باشگاه پرسپوليس نیز در ورزشگاه امام رضا راه‌اندازی شد.[۷۸]
هواداران و هماوردان
هواداران
پرسپولیس باشگاه پرهواداری است.[۲۲][۷] بر پایه نظرسنجی‌های انجام شده باشگاه پرسپولیس به عنوان پرهوادارترین باشگاه فوتبال ایران معرفی شده‌است.[۱۱] و بنا بر اعلام وبگاه رسمی، باشگاه برای هوادارنش ارزش بسیاری قائل است.[۷۹] با این که باشگاه پرسپولیس در تهران قرار دارد، در سراسر ایران هوادار دارد و در بازی‌های خارج از خانه نیز عده زیادی برای تشویق آنها به ورزشگاه می‌روند.[۲۲][۷] این باشگاه در امارات متحده عربی[۸۰] و قطر[۸۱] نیز هوادارانی دارد. عادل فردوسی‌پور در مجله ورلدساکر می‌نویسد: «پرسپولیس با بیش از ۳۰ میلیون هوادار به عنوان محبوب‌ترین باشگاه آسیا شناخته می‌شود.»[۷] بنا بر نوشته همشهری‌آنلاین، کنفدراسیون فوتبال آسیا در فهرستی پرسپولیس را بالاتر از الهلال عربستان و دالیان چین پرهوادارترین باشگاه آسیا معرفی کرده‌بود.[۱۲] همچنین، این باشگاه رکورد پرتماشاگرترین بازی لیگ قهرمانان آسیا را با ۹۶٫۲۰۰ نفر تماشاگر در سال ۲۰۱۲ و در بازی با الغرافه قطر، در اختیار دارد.[۸۲]رکورد قبلی پرتماشاگرترین بازی لیگ قهرمانان آسیانیز مربوط به بازی پرسپولیس و بنیادکار ازبکستان با حضور ۹۵،۲۲۵ نفر در سال ۲۰۰۹ می باشد که در اختیار پرسپولیس بوده است.
هواداران سرشناس
- سید محمد خاتمی[۸۳]
- مرتضی احمدی[۸۴]
- کامبیز دیرباز[۸۳][۸۵]
- پژمان بازغی[۸۳]
- حمید فرخ نژاد
- احسان علیخانی[۸۵]
- تهمینه میلانی
- علی ضیا[۸۵]
- مهراوه شریفی نیا[۸۳]
- امیرحسین رستمی[۸۵]
- خسرو شکیبایی
- مهران غفوریان[۸۶]
- حامد بهداد[۸۳]
- امین حیایی[۸۳]
- سیروس گرجستانی[۸۳]
- حمید ماهی صفت[۸۳]
- مجید صالحی[۸۳]
- مصطفی زمانی[۸۳]
- هادی ساعی
- فاطمه گودرزی
- ساعد هدایتی
- حدیث فولادوند[۸۳]
- لاله صدیق[۸۳]
- سیاوش خیرابی[۸۳]
- مهران مدیری[۸۳]
- بهنوش بختیاری[۸۳]
- الناز شاکردوست[۸۳]
- نیوشا ضیغمی[۸۳]
- مهدی سلوکی[۸۳]
- لیلا اوتادی[۸۳]
- حمید لولایی[۸۳]
- رضا شفیعی جم[۸۳]
- نرگس محمدی[۸۵]
- سعید پیردوست[۸۳]
- رامبد جوان[۸۳]
- محسن افشانی[۸۵]
- عادل فردوسی‌پور[۸۳]
- فرزاد فرزین[۸۳][۸۵]
- محسن یگانه[۸۳]
- بابک جهانبخش[۸۳]
- رضا صادقی[۸۳]
- علی پیشتار[۸۳]
- حسین مخته[۸۳]
- شهاب رمضان[۸۳][۸۵]
- عرفان (خواننده)[۸۳]
- مهدی مقدم[۸۳]
- مازیار فلاحی[۸۳]
- کامران و هومن[۸۳]
- رضایا[۸۳]
- امیر تتلو[۸۳]
- حسین تهی[۸۳]
- توایافام[۸۳]
- سعید پانتر[۸۳]
- فرزاد حسنی[۸۳]
- حسین رفیعی
- رضا رشیدپور[۸۳]
- بهرام شفیع[۸۳]
- فرشید منافی
- مریم حیدرزاده
- ابی[۸۳]
- معین (خواننده)[۸۳]
- فریدون اسرایی[۸۳]
- شهرام صولتی[۸۳]
- شهره صولتی[۸۳]
- فرهاد ظریف
هماوردان
استقلال تهران
بازی میان پرسپولیس و استقلال، دو باشگاه پرهوادار و پرافتخار ایران، مهمترین مسابقهٔ باشگاهی فوتبال در ایران است.[۷]رکورد بیشترین گل زده و شکست ناپذیری (شش بازی رسمی) در داربی تهران در اختیار تیم پرسپولیس تهران است. همچنین نخستین بازی دو تیم در روز ۱۶ فروردین ۱۳۴۷، نخستین بازی رسمی پرسپولیس بود که با نتیجهٔ بدون گل پایان یافت.[۸۷] فردای آن روز، روزنامه کیهان ورزشی (مهمترین روزنامه ورزشی آن زمان) روی جلد خود هیچ چیز از بازی ننوشت و تیتری از فوتبال دخترها داشت.[۸۸] بر خلاف گذشته، امروزه این بازی همواره با حساسیت بالا و تماشاگران زیاد همراه‌است و برگزاری آن بازتاب‌های زیادی در ایران دارد.[۷][۸۹] معمولاً این بازی را حدود ۱۰۰.۰۰۰ نفر در ورزشگاه آزادی تهران تماشا می‌کنند.[۷] این شهرآورد گاهی به خشونت میان بازیکنان، و درگیری میان هواداران می‌انجامد و هولیگان‌ها به ناوگان حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوس‌ها آسیب می‌زنند.[۸۹][۹۰] مجله ورلدساکر در شماره ژوئیه ۲۰۰۸ خود، فهرستی از ۵۰ شهرآورد دنیا منتشر کرد؛ و شهرآورد تهران را در رتبه ۱ام آسیا و ۲۲وم جهان قرار داد.[۹۱]
سپاهان اصفهان
با این که پرسپولیس و سپاهان هر دو از باشگاه فوتبال شاهین به وجود آمدند، در گذشته بازی این دو هماوردی محسوب نمی‌شد. با آغاز جام خلیج فارس و قهرمانی باشگاه‌های اصفهانی در جام‌های فوتبال ایران، به اهمیت بازی‌های رودرروی باشگاه‌های اصفهان و تهران افزوده‌شد. پس از نبرد قهرمانی پرسپولیس و سپاهان در جام حذفی ۸۵-۱۳۸۴ و لیگ برتر ۸۷-۱۳۸۶، این حساسیت و اهمیت دوچندان شد، به گونه‌ای که هم‌اکنون این هماوردی از مهمترین بازی‌های دو باشگاه در هر فصل است.[۹۲][۹۳]
فصل‌های اخیر
جدول زیر عملکرد کلی پرسپولیس از آغاز لیگ برتر را نشان می‌دهد.
| فصل | رتبه در لیگ برتر | جام حذفی | جام باشگاه‌ها |
|---|---|---|---|
| ۱۳۸۰-۸۱ |
قهرمان
|
۱/۴ پایانی
|
راه نیافت
|
| ۱۳۸۱-۸۲ | ۳ام |
۱/۸ پایانی
|
دور گروهی
|
| ۱۳۸۲-۸۳ | ۵ام |
۱/۸ پایانی
|
راه نیافت
|
| ۱۳۸۳-۸۴ | ۴ام |
۱/۸ پایانی
|
|
| ۱۳۸۴-۸۵ | ۹ام |
نایب قهرمان
|
|
| ۱۳۸۵-۸۶ | ۳ام |
نیمه پایانی
|
|
| ۱۳۸۶-۸۷ |
قهرمان
|
۱/۸ پایانی
|
|
| ۱۳۸۷-۸۸ | ۵ام |
۱/۴ پایانی
|
۱/۱۶ پایانی
|
| ۱۳۸۸-۸۹ | ۴ام |
قهرمان
|
دور گروهی
|
| ۱۳۸۹-۹۰ | ۴ام |
قهرمان
|
دور گروهی
|
| ۱۳۹۰-۹۱ | ۱۲ام |
۱/۴ نهایی
|
۱/۱۶ پایانی
|
| ۱۳۹۱-۹۲ | ۷ام |
نایب قهرمان
|
راه نیافت
|
تیمهای دیگر
تیمهای پایه
پرسپولیس در رده‌های سنی امید، جوانان، نوجوانان و نونهالان تیم دارد.[۲۷][۹۴]
تیم دوم
پیش از انقلاب
پرسپولیس پیش از انقلاب «تیم آماتورها» داشت. در جام باشگاه‌های تهران ۱۳۵۱، پرسپولیس رسماً با تیم آماتورهایش در جام شرکت کرد.[۳۵] مهدی عسگرخانی، دروازبان آماتورهای پرسپولیس برجسته‌ترین بازیکن آن تیم بود که بعداً به تیم اصلی رسید، به ابومسلم فروخته‌شد و به تیم ملی ایران نیز دعوت شد.[۲۷]
پس از انقلاب
در روز ۲۸ شهریور ۱۳۸۵، محمدحسن انصاری‌فرد مدیرعامل آن زمان پرسپولیس با مدیرعامل باشگاه فوتبال سرخپوشان دلوار افزار توافقنامه‌ای امضا کرد که بنابر آن، تیم فوتبال سرخپوشان تیم دوم پرسپولیس میشد.[۲۷][۹۵] پس از پایان آن فصل بهادر عبدی[۹۶] و فرهاد خیرخواه،[۹۷] (آقای‌گل دسته یک) که در سرخپوشان بازی می‌کردند به پرسپولیس پیوستند. پس از تغییر مدیرعامل پرسپولیس رابطهٔ دو باشگاه کمرنگ شد و باشگاه پرسپولیس به برخی تعهدات خود عمل نکرد.[۹۸] در آبان ۱۳۸۷ امتیاز باشگاه سرخپوشان به باشگاه دیهیم اهواز واگذار شد.[۹۹] پس از آن پرسپولیس تا حدود یک سال تیم دومی نداشت،[۱۰۰] اما در آبان ۱۳۸۸ «تیم ب پرسپولیس» راه‌اندازی شد.[۱۰۱][۱۰۲] این تیم در روزهای پایانی سال ۱۳۹۰ قهرمان مسابقات حذفی باشگاه‌های تهران شد.[۱۰۳]
تیم زنان
پرسپولیس پیش از انقلاب تیم زنان داشت. آنها پس از تاج و به همراه دیهیم و عقاب از پیشگامان فوتبال زنان در ایرانبودند.[۱۰۴] در تابستان ۱۳۸۷، رئیس کمیته بانوان فدراسیون فوتبال ایران از این باشگاه درخواست کرد تا در لیگ شرکت کند.[۱۰۵] در اواخر همان سال، پرسپولیس امتیاز تیم زنان پیکان را در اختیار گرفت و در لیگ شرکت کرد.[۱۰۶] در فروردین ۱۳۸۸ تیم فوتسال زنان پرسپولیس به مقام سوم غرب آسیا رسید.[۱۰۷]
بازیکنان
بازیکنان کنونی
- نوشتارهای وابسته: باشگاه فوتبال پرسپولیس در فصل ۹۳–۱۳۹۲
باشگاه‌های ایرانی در هر فصل می‌توانند از ۲۰ بازیکن بزرگسال، ۷ بازیکن زیر ۲۳ سال ٬ ۵ بازیکن زیر ۲۱سال(امید) و ۳ بازیکن زیر۱۹ سال(جوانان) استفاده کند. این ۸ بازیکن جز لیست تیمهای پایه قرار دارند و در صورت نیاز به تیم اصلی اضافه خواهند شد.هر باشگاه در فصل نقل و انتقالات می‌تواند ۶ بازیکن لیگ برتری جذب کند و باشگاه‌هایی که به لیگ برتر صعود کردند می‌توانند ۷ بازیکن لیگ برتری جذب کنند همچنین هر تیم می‌تواند از ۴ بازیکن خارجی که الزاماً باید یک آسیایی در میان آنها باشد استفاده کند.[۱۰۸]
- فهرست زیر بازیکنان کنونی پرسپولیس را نشان می‌دهد. بازیکنانی که سهمیه زیر ۲۳ سال هستند با علامت (*)و بازیکنانی که سهمیه زیر ۲۱ سال هستند، با (**) مشخص شده‌اند.
- تا تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۹۲
|
|
منبع: ورزش ۳
بازیکنان جام جهانی
بازیکنان برجسته و بازیکنان پیشین
- نوشتارهای وابسته: فهرست بازیکنان خارجی باشگاه فوتبال پرسپولیس
برای دیدن نام بازیکنان پیشین باشگاه، رده:بازیکنان باشگاه پرسپولیس را ببینید.
- علی کریمی
- وحید هاشمیان
- علی دایی
- احمدرضا عابدزاده
- مهدی مهدوی‌کیا
- مهرزاد معدنچی
- جواد کاظمیان
- علی پروین
- فرشاد پیوس
- محمد پنجعلی
کاپیتان‌ها
| # | نام | دوران بازی در پرسپولیس | دوران کاپیتانی | شماره پیراهن |
|---|---|---|---|---|
| ۱ |  حمید جاسمیان |
۱۳۴۹-۱۳۴۶ | ۱۳۴۹-۱۳۴۶ | ۵ |
| ۲ | بیوک وطنخواه |
۱۳۵۳-۱۳۴۶ | ۱۳۵۱-۱۳۵۰ | ۶ |
| ۳ | همایون بهزادی |
۱۳۵۳-۱۳۴۶ | ۱۳۵۳-۱۳۵۱ | ۱۰ |
| ۴ | جعفر کاشانی |
۱۳۵۳-۱۳۴۶ | ۱۳۵۳ | ۴ |
| ۵ | ابراهیم آشتیانی |
۱۳۵۵-۱۳۴۶ | ۱۳۵۴-۱۳۵۳ | ۲ |
| ۶ |  علی پروین |
۱۳۶۷-۱۳۴۹ | ۱۳۶۹-۱۳۵۴ | ۷ |
| ۷ | محمد پنجعلی |
۱۳۷۳-۱۳۵۵ | ۱۳۷۱-۱۳۶۷ | ۵ |
| ۸ | فرشاد پیوس |
۱۳۶۷-۱۳۶۴ ۱۳۷۷-۱۳۶۸ |
۱۳۷۵-۱۳۷۱ | ۱۷ |
| ۹ | مجتبی محرمی |
۱۳۷۶-۱۳۶۷ | ۱۳۷۵ | ۸ |
| ۱۰ | احمدرضا عابدزاده |
۱۳۷۹-۱۳۷۳ | ۱۳۷۹-۱۳۷۵ | ۱ |
| ۱۱ | افشین پیروانی |
۱۳۸۳-۱۳۷۲ | ۱۳۸۲-۱۳۷۹ | ۵ |
| ۱۲ | کریم باقری |
۱۳۷۶-۱۳۷۵ ۱۳۸۱-۱۳۸۹ |
۱۳۸۳-۱۳۸۹ | ۶ |
| ۱۳ | سپهر حیدری |
۱۳۸۶-۱۳۹۰ |
۱۳۸۹-۱۳۹۰ |
۳ |
| ۱۴ | علی کریمی |
۱۳۷۷-۱۳۸۰ ۱۳۸۷-۱۳۸۸ ۱۳۹۰-۱۳۹۲ |
۱۳۹۰-۱۳۹۲ |
۸ |
| ۱۵ | مهدی مهدوی کیا |
۱۳۷۴-۱۳۷۷ ۱۳۹۰-۱۳۹۲ |
۱۳۹۰-۱۳۹۲ |
۲ |
| ۱۶ | محمد نوری |
۱۳۸۹- |
۱۳۹۲ |
۱۴ |
| یادکرد | [۲۳] |
حت
مربیان
کادر فنی کنونی
| علی دایی |
سرمربی |
| جواد منافی |
دستیار |
| رضا فروزانی |
دستیار اول |
| محمد دایی |
دستیار اول |
| کریم باقری |
مدیرفنی |
| محمد پنجعلی |
مدیر تیم |
| علی پروین |
مدیرراهبردی |
| بهزاد غلامپور |
مربی دروازه‌بان‌ها |
| محمدرضا مولایی |
بدنساز |
| ادموند بزیک |
آنالیزور |
| سعید شیرینی |
سرپرست |
| وجیه‌الله چشمه‌سری |
پزشک |
| مهدی خانبانی |
روانشناس |
| میثم علی‌پور |
فیزیوتراپ |
مربیان اخیر
- علی دایی (۱۳۹۲)
- یحیی گل محمدی (۱۳۹۱)
مانوئل ژوزه (۱۳۹۱)
مصطفی دنیزلی (۱۳۹۱-۱۳۹۰)- حمید استیلی (۱۳۹۰)
- علی دایی (۱۳۹۰–۱۳۸۸)
زلاتکو کرانچار (۱۳۸۸)- نلو وینگادا (۱۳۸۸–۱۳۸۷)
- افشین پیروانی (۱۳۸۷)
افشین قطبی (۱۳۸۷–۱۳۸۶)
مربیان برجسته پیشین
| نام | دوران | جام‌ها | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| کشوری | آسیایی | جمع | |||||||
| لیگ | حذفی | دیگر جام‌ها | برندگان جام | ||||||
 آلن راجرز |
۱۳۵۳-۱۳۵۰
|
۲
|
۰
|
۰
|
۰
|
۲
|
|||
| بیوک وطنخواه |
۱۳۵۴
|
۱
|
۰
|
۰
|
۰
|
۱
|
|||
| علی پروین |
۱۳۷۲-۱۳۶۰
۱۳۸۲-۱۳۷۷
۱۳۸۴
|
۳
|
۳
|
۹
|
۱
|
۱۶
|
|||
| استانکو پاکلپوویچ |
۱۳۷۶-۱۳۷۴
|
۲
|
۰
|
۰
|
۰
|
۲
|
|||
| افشین قطبی |
۱۳۸۷-۱۳۸۶
|
۱
|
۰
|
۰
|
۰
|
۱
|
|||
| علی دایی |
۱۳۸۸–۱۳۹۰
|
۰
|
۲
|
۰
|
۰
|
۲
|
|||
چارت مدیریتی باشگاه
| وزارت ورزش و جوانان |
مالک |
| محمدرضا رویانیان |
مدیرعامل |
| بهروز منتقمی |
قائم مقام |
| محمدصادق اکبری |
رئیس هیئت مدیره |
| محمدرضا رویانیان |
عضو هیئت مدیره |
| محمدصادق اکبری |
عضو هیئت مدیره |
| محمدحسن نامی |
عضو هیئت مدیره |
| علی پروین |
عضو هیئت مدیره |
| محمد جمشیدی |
عضو هیئت مدیره |
| سعید شیرینی |
معاون اجرایی باشگاه |
| محمدحسن عالمی |
معاون ورزشی باشگاه |
| علیرضا اسماعیلی |
معاون فرهنگی و اموراجتماعی باشگاه |
| محمود سالارکیا |
معاون حقوقی باشگاه |
| داریوش سودی |
معاون پزشکی باشگاه |
| حمید استیلی |
معاون آکادمی باشگاه |
| داریوش سودی |
مدیر دانشگاه پرسپولیس |
| حسین قدوسی |
مدیر روابط عمومی باشگاه |
| ایرج پازوکی |
مدیر امور پیشکسوتان |
| علی پروین |
رئیس کمیته فنی |
| افشین پیروانی |
عضو کمیته فنی |
| حمید درخشان |
عضو کمیته فنی |
| ابراهیم آشتیانی |
عضو کمیته فنی |
| رضا وطنخواه |
عضو کمیته فنی |
| حسین فریدونی |
رئیس کانون هواداران |
| محمد پنجعلی |
مدیر تیم فوتبال بزرگسالان |
دست‌آوردها
کشوری
* قهرمانی دوگانه: لیگ و جام حذفی
آسیایی
- نوشتارهای وابسته: باشگاه فوتبال پرسپولیس در آسیا
آمار و ترین‌ها
- تیم فوتبال پرسپولیس تهران پرطرفدارترین تیم ایران[۱۱] و آسیا است.[۱۲][۱۳]
- پرسپولیس چهارمین تیم برتر آسیا در قرن بیستم می‌باشد.[۱۵]
- تیم فوتبال پرسپولیس در میان تیمهای باشگاهی ایران با ۹ عنوان قهرمانی در لیگ و پنج عنوان قهرمانی جام حذفی و در مجموع با ۱۴ عنوان قهرمانی، پرافتخارترینتیم باشگاهی تاریخ ایران می‌باشد.[۹][۱۱۴]
مسائل اقتصادی و حقوقی
درآمدزایی
باشگاه‌های فوتبال ایران، از جمله پرسپولیس در درآمدزایی حرفه‌ای نیستند.[۱۱۵] هم‌اکنون بیشتر منابع مالی باشگاه پرسپولیس توسط مالک باشگاه، سازمان تربیت بدنی تامین می‌شود.[۱۱۶] کمک‌های بلاعوض هواداران ثروتمند،[۲۷][۱۱۷] فروش بازیکن،[۲۷] بازی‌های بین‌المللی[۲۷][۱۱۸] و حامیان مالی[۲۷] از دیگر منابع مالی مهم باشگاه هستند. به طور مثال، مبلغ قرارداد پرسپولیس با ماری براون، ۳ میلیارد تومان بوده‌است.[۱۱۹] در سال ۱۳۸۳، باشگاه پرسپولیس با مشارکت شرکت اتریشی آسپا در تولید نوشابه «پرس پاور» با برند خود به فعالیت اقتصادی پرداخت.[۱۲۰][۱۲۱] پرسپولیس همچنین توانسته به عنوان نخستین باشگاه ایرانی بابت حق‌پخش تلویزیونی[۱۲۲] و فروش فیلم[۶۵] درآمدزایی کند. با این وجود تلاش‌های باشگاه برای درآمدزایی از فروش بلیت (که از مهمترین منابع درآمد باشگاه‌های فوتبال حرفه‌ای است)[۱۱۵] تاکنون بی‌نتیجه مانده‌است.[۱۲۳]
وبگاه گل در گزارشی تحلیلی از تاثیر بحران اقتصادی جهان بر فوتبال کشورهای مختلف، به دلیل دولتی بودن این باشگاه وقوع این بحران را بر مسائل مالی آن کاملاً بی‌تاثیر دانسته‌است.[۱۲۴]
حامیان مالی
| فصل | تامینکننده لباس | حامی | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۳۷۶ | شکاری | شرکت ملی فولاد ایران | ||||
| ۱۳۷۷-۷۸ | نهنگی | آیوا | ||||
| ۱۳۷۸-۷۹ | ||||||
| ۱۳۷۹-۸۰ | جورابان | |||||
| ۱۳۸۰-۸۱ | ان‌ای‌سی | تیدی | ||||
| ۱۳۸۱-۸۲ | سامسونگ | |||||
| ۱۳۸۲-۸۳ | جورابان | دایی | تلویزیون پارس | |||
| ۱۳۸۳-۸۴ | نهنگی | پرس پاور | جگوار | |||
| ۱۳۸۴-۸۵ | بمبا | هتل داریوش | شهر آفتاب | جیوردانو | ||
| ۱۳۸۵-۸۶ | حصاری | ایرتویا | ایکات | ایرانسل | ||
| ۱۳۸۶-۸۷ | اول‌اشپورت | تعاونی اعتباری شهر | شهروند | |||
| ۱۳۸۷-۸۸ | بدون حامی | ماری براون | ||||
| ۱۳۸۸-۸۹ | حصاری | اول‌اشپورت | بهگل | شهرداری تهران | ||
| ۱۳۸۹-۹۰ | اول‌اشپورت | بانک شهر | ||||
| ۱۳۹۰-۹۱ | بانک شهر | اوپل | ||||
هم‌اکنون شرکت خودروسازی اپل، تامین خودروی صدرا و هواپیمایی آسمان[۱۲۵] حامیان مالی باشگاه هستند.[۱۲۶]
پرسپولیس نخستین باشگاه فوتبال ایرانی است که پای حامیان مالی را به فوتبال ایران باز کرد.[۱۲۷]نخستین بار در اواخر دهه ۶۰ کارخانه‌های الکترونیکی خارجی مانند گلدستار، ال‌جی و تویوتا قراردادهای کوتاه‌مدتی با پرسپولیس بستند.[۱۲۷] مبلیران نیز به عنوان یکی از نخستین حامیان ایرانی پرسپولیس، در میانه دهه ۷۰ تنها برای دو بازی ۵ میلیون تومان به پرسپولیس پرداخت.[۱۲۷] در دهه ۸۰، پیراهن پرسپولیس حامیان متعددی به خود دید که بیشترشان مدت کوتاهی حامی باشگاه بودند.[۱۲۸]
بر اساس پژوهشی که دو عضو هیئت علمی و یک دانشجوی دانشکده مدیریت و کارآفرینی دانشگاه تهراندر سال ۱۳۸۸ با عنوان «بررسی اثربخشی حمایت‌های مالی ورزشی در میان هواداران ورزش فوتبال در ایران» انجام دادند؛ میزان علاقه‌مندی شرکت‌ها به حمایت مالی از این باشگاه در سالیان گذشته سیر صعودی داشته‌است و اگرچه بیشتر حامیان به نتایج دلخواه خود از تبلیغ رو پیراهن این تیم نرسیدهاند، مدت حمایت مالی این شرکت‌ها معمولاً کوتاه بوده‌است.[۱۲۸] حامیانی که مدت بیشتری نامشان روی پیراهن تیم درج شده، بیشتر در ذهن هواداران ماندگار بودهاند. در پرسشنامهای که از پرسششوندگان میپرسد «اولین حامی مالی که به نظرتان میرسد چیست؟»، نام آیوا که بیش از یک دهه پیش حامی مالی این تیم بوده، از ماری براون که در زمان انجام پژوهش حامی مالی باشگاه بوده‌است، بیشتر ذکر شده‌است.[۱۲۸]
با آغاز دوران مدیریت حبیب کاشانی (که عضو شورای شهر تهران بود) در سال ۱۳۸۶، سازمان نیمه‌دولتیشهرداری تهران با زیرمجموعه‌های خود از حامیان اصلی این باشگاه به شمار می‌رفت[۱۲۷][۱۲۹] که پس از فسخ یکجانبه قرارداد از سوی پرسپولیس در سال ۱۳۹۰، از باشگاه شکایت کرد.[۱۲۶] پرسپولیس پیشتر با حامیان دیگر خود مانند بهگل و جگوار نیز به مشکل خورده بود.[۱۳۰][۱۳۱]
شرکت اول‌اشپورت نیز از سال ۱۳۸۶،[۱۳۲] تامین لباس‌های این باشگاه را بر عهده دارد.[۱۳۳] از تامینکنندگان پیشین لباس باشگاه می‌توان جورابان، حصاری و دایی را نام برد.[۱۳۴] تامینکنندگان از محل فروش لباس‌ها به باشگاه پول پرداخت می‌کنند؛[۱۳۲] به طور مثال، جورابان در قرارداد خود با باشگاه ۳۰% از عواید فروش لباس‌ها را به پرسپولیس می‌داد.[۱۳۴] البته بر خلاف روال معمول در فوتبال جهان و همانند دیگر باشگاه‌های ایرانی، تامینکنندگان لباس پولی بابت حمایتشان به پرسپولیس پرداخت نمی‌کنند.[۱۲۷] نقض مکرر رعایت کپی رایت در ایران به عنوان مانع اصلی این امر قلمداد می‌شود؛ چرا که تولیدی‌های کوچک، لباس‌های ارزان و بی کیفیت مشابه را تولید می‌کنند و شرکتی که حامی است (با قیمت‌های بالاتر لباسش) نمی‌تواند آن طور که باید بازار داشته باشد و سود ببرد.[۱۳۲]
دارایی‌ها
باشگاه پرسپولیس مالک یک ساختمان ۵ طبقه در خیابان شیخ‌بهایی تهران است. این ساختمان در زمین اهدایی فدراسیون فوتبال ایران ساخته‌شده و دفتر باشگاه‌است.[۱۳۵] در سال ۱۳۸۷ قرار بود موزه پرسپولیس در این مکان راه‌اندازی شود.[۱۳۶]
در تیر ۱۳۸۸، سازمان تربیت بدنی با پرداخت ۲ میلیارد تومان ۱٪ از سهام بانک تات را برای باشگاه پرسپولیس خرید.[۱۳۷] این باشگاه یک کلینیک پزشکی با نام «بیمارستان پرسپولیس» در خیابان گاندی تهران دارد که در خرداد ۱۳۸۹ آغاز به کار کرد.[۱۳۸][۱۳۹] در سال ۱۳۸۴ نیز خبری درباره خرید ورزشگاه و راه‌اندازی شرکت هواپیمایی توسط باشگاه منتشر شده‌بود که انجام نگرفت.[۱۴۰]
این باشگاه پیشتر مالک ورزشگاه راه‌آهن[۳۶] و مجموعه فرهنگی ورزشی شهید چمران[۳۹] نیز بوده‌است.
مالکیت
| مالک | دوران مالکیت | ||
|---|---|---|---|
| از | تا | ||
| شرکت سهامی سی‌آرسی | ۱۳۴۲ | ۱۳۵۷ | |
| سازمان تربیت بدنی | ۱۳۵۸ | ۱۳۶۵ | |
| بنیاد مستضعفان | ۱۳۶۵ | بهمن ۱۳۶۵ | |
| سازمان تربیت بدنی | ۱۳۶۵ | ۱۳۷۲ | |
| وزارت فلزات و معادن | ۱۳۷۲ | ۱۳۷۶ | |
| سازمان تربیت بدنی | ۱۳۷۶ | ۱۳۹۰ | |
| وزارت ورزش و جوانان | ۱۳۹۰ | اکنون | |
پیش از انقلاب، مالک باشگاه «شرکت سهامی سی‌آرسی» (بخش خصوصی) بود. در شرکت سی‌آرسی به جز علی عبده، فاطمه پهلوی و همسرش محمد خاتم از سهامداران عمده بودند.[۲۳][۲۴][۲۶] پس از انقلاب، اموال باشگاه مصادره شد[۳۹] و تحت پوشش بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و سازمان تربیت بدنی رفت. (دهه ۱۳۶۰)[۲۳][۲۷] از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶، باشگاه تحت مدیریت وزارت معادن و فلزات بود و از لحاظ منابع مالی دگرگون شد.[۲۷] پرسپولیس از سال ۱۳۷۶ تحت تملک سازمان تربیت بدنی قرار گرفت.[۲۷] در دی ۱۳۸۹، با مصوبه مجلس شورای اسلامی وظایف سازمان تربیت بدنی رسماً به وزارت ورزش و جوانان ایران محول شد و با چند ماه تاخیر،[۱۴۱] پرسپولیس تحت نظر این وزارتخانه قرار گرفت.[۱۴۲]
اختلاف حقوقی بر سر برند پرسپولیس
بنابر نوشته سالنامه و فرهنگ رسمی باشگاه چاپ سال ۱۳۸۶، با پایان دوران زمامداری وزارت معادن بر باشگاه، اختلاف و بحران مالی–مدیریتی ایجاد شد و میان سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۱ یک «جنگ سهام آغاز شد که با پیروزی سازمان تربیت بدنی با پایان رسید.»[۲۷]
ماجرا از این قرار بود بنیاد مستضعفان در اداره باشگاه ناتوان بود و آن را به تربیت بدنی واگذار کرد و تربیت بدنی نیز قرار بود باشگاه را به بخش خصوصی واگذار کند. در راستای این اقدام؛ در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۷۰، شرکتی با نام «شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس سهامی خاص» با شماره ۸۳۳۳۲ به ثبت رسید.[۱۴۳] (سهامداران: سازمان تربیت بدنی به نمایندگی عباس انصاری‌فرد ۵۰٫۵٪، اسماعیل وفایی ۴۹٪ و مهدی منظرموعود ۰٫۵٪) اما در ۲۷ بهمن، امتیاز باشگاه به جای شرکت پرسپولیس، به «موسسه فرهنگی ورزشی پیروزی» انتقال یافت. سازمان تربیت بدنی این شرکت را به حسین محلوجی، امیر عابدینی و عباس انصاری‌فرد هبه داد. (در سال ۱۳۸۰ سهام از آنان گرفته‌شد)[۱۴۴] پس از این مدت عابدینی نیز به مالکان شرکت پرسپولیس اضافه شد.[۱۴۵] (یعنی عابدینی هم در شرکت پرسپولیس و هم در شرکت پیروزی سهام‌دار شده‌بود.)
مالکان شرکت پرسپولیس خود را «مالک اصلی» باشگاه می‌دانستند[۱۴۶] و به دادگاه شکایت کردند، اما دادگاه در تاریخ ۲۲ اسفند ۱۳۸۰ رأی به مالکیت سازمان تربیت بدنی داد. دادگاه تجدیدنظر نیز در تاریخ ۸ تیر ۱۳۸۳ این رأی را تائید کرد.[۱۴۷] سرانجام در مرداد ۱۳۹۰؛ در پی دعوی باشگاه علیه شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس سهامی خاص، قاضی شعبه ششم دادگاه عمومی مجتمع قضایی شهید بهشتی رای قطعی به تعلق برند پرسپولیس به باشگاه، و حذف نام پرسپولیس از شرکت پرسپولیس سهامی خاص داد.[۱۴۸] درتاریخ ۲۲ فروردین ۱۳۹۰ محمد رویانیان مدیر عامل وقت تیم پیروزی اعلام کرد که نام اصلی باشگاه به این باشگاه عودت داده شد.[۱۴۹]
خصوصی‌سازی
 |
متن مربوطه در ویکی‌نبشته:نامه محمود احمدی‌نژاد به محمد علی‌آبادی درباره واگذاری پرسپولیس و استقلال |
پس از آن؛ اعلام شد در راستای انجام اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، باشگاه باید به بخش خصوصی واگذار شود. در سال‌های اخیر خبرهایی درباره ورود باشگاه به سازمان بورس اوراق بهادار تهران و فروش آن به افراد حقیقی منتشرشده‌است.[۳۴][۱۵۰][۱۵۱][۱۵۲] در سال ۱۳۸۸، محمود احمدی‌نژاد در نامه‌ای به رئیس سازمان تربیت بدنی اعلام کرد که پرسپولیس و استقلال باید به هواداران واگذار شوند.[۱۵۳][۱۵۴] پرسپولیس همچنان در تملک سازمان تربیت بدنی قرار دارد. بنا بر گفته کنفدراسیون فوتبال آسیا، نحوه مالکیت کنونی این باشگاه در آینده مشکلاتی برای حضور در لیگ قهرمانان آسیا ایجاد می‌کند.[۱۵۵]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
مایکروسافت ورد